Haziran ayı ödemeler dengesi verisi cari dengenin, finansman kanalının ve net hata noksan kalemlerinin eş anlı olarak iyileştiği sağlıklı bir tablo çiziyor. Rezervlerdeki swap hariç 5,2 milyar dolarlık artış 2020 Aralık tarihinden bu yana görülen en güçlü rakam.
Mayıs ayında cari açık 1,1 milyar dolar ile İş Yatırım tahmininin (0,9 milyar dolar) üzerinde piyasa beklentisine (1,1 milyar dolar) paralel geldi. Yılın ilk yarısında cari açık 13,6 milyar dolar ile geçen senenin aynı dönemine göre %36 geriledi.
2020 Haziran ayının zayıf verisinin yerine güncel verinin gelmesiyle ile 12 aylık birikimli cari açık 1,9 milyar dolar azalarak 29,7 milyar dolara geriledi. Cari dengedeki ana eğilimi daha net gösteren birikimli çekirdek fazla (altın ve enerji hariç cari denge) 2,0 milyar dolar artarak 14,7 milyar dolara ulaştı.
Avrupa ekonomisindeki canlanmayla güçlenen dış talep ve finansal koşullardaki sıkılaşmayla kısmen normalleşen iç talep cari dengedeki düzeltmenin arkasındaki temel nedenler. Temmuz ayı öncü dış ticaret verileri bayram etkisi nedeniyle bu olumlu tablonun kısmen bozulacağını gösteriyor.
Finansman cephesinde Mart ayında 4,1 milyar dolarlık çıkışın ardından, Nisan ve Mayıs aylarında sırasıyla 0,7 milyar dolar ve 4,5 milyar dolar giriş görmüştük. Haziran ayında ise, Katar ile yapılan 3,6 milyar dolarlık ilave swap anlaşması hariç, 3,4 milyar dolar giriş ile güçlü bir finans hesabı görüyoruz.
Alt detaylara aktör bazında bakıldığında, genel hükümetten 1,8 milyar dolar, bankalardan 1,0 milyar dolar ve şirketlerden 0,1 milyar dolar çıkış görülüyor.
Alt detayları kanal bazında incelediğimizde portföy hareketlerinden 2,8 milyar dolar, efektif ve mevduattan (swap hariç) 1,0 milyar dolar, doğrudan yatırımlardan 0,8 milyar dolar giriş, kredilerden 0,8 milyar, ticari kredilerden 0,4 milyar dolar çıkış görüyoruz.
Portföyün detaylarına baktığımızda hazinenin dolar cinsi sukuk ihracından 2,5 milyar dolar, şirketlerin eurotahvil borçlanmasından 0,8 milyar dolar, bankaların eurotahvil borçlanmasından 0,6 milyar dolar, yabancıların Türk lirası tahvil alımlarından 0,2 milyar dolar giriş görüyoruz. Hazinenin eurotahvil geri ödemesinden 1,0 milyar dolar ve yerlilerin yabancı varlık alımlarından 0,3 milyar dolar çıkış söz konusu.
Efektif ve mevduatın detaylarına Katar swapını çıkararak baktığımızda ise Türk banka ve şirketlerin yurtdışı muhabir hesaplarından 1,3 milyar dolarlık girişine karşın, yabancı kişi ve bankaların Türkiye’deki hesaplarından 0,3 milyar dolar çıkardığını görüyoruz.
Kredilere baktığımızda Haziran ayında bankaların (4,3 milyar UV dış borç ödeme, 3,9 milyar UV dış borçlanma, 0,1 milyar dolar net KV borçlanma) ve şirketler kesiminin (1,4 milyar UV dış borç ödeme, 0,9 milyar UV dış borçlanma, 0,1 milyar net KV dış borçlanma) 0,4’er milyar dolar borç ödediğini görüyoruz.
Tahvil ve kredilere beraber baktığımızda Haziran ayında uzun vadeli dış borç çevirme oranları bankalar için %101 (2021 yılı ilk altı ay: %88), şirketler için %124 (2021 yılı ilk altı ay %149) olarak gerçekleşiyor.
Toparlayacak olursak, gecikmeli de olsa düzelmeye başlayan cari denge (-1,1 milyar dolar), genele yaygın bir finansman girişi (+3,4 milyar dolar), güçlü bir net hata noksan girişi (+2,9 milyar dolar) birleşince ortaya 5,2 milyarlık bir swap hariç rezerv artışı çıkıyor. Mart ayındaki sermaye çıkışına rağmen yılın ilk yarısını 3,7 milyar dolar rezerv artışı ile bitiriyoruz.
Temmuz ayında bayram etkisi nedeniyle 1,5 milyar dolara yükselmesini beklediğimiz cari açığa karşın hazinenin 1,5 milyar dolarlık eurotahvil ihracı, yabancıların net 0,4 milyar dolarlık menkul kıymet girişleri, şirketlerin eurotahvil borçlanmaları nedeniyle rezervler artmaya devam edecek. TCMB’nin haftalık verileri döviz rezervlerinde Temmuz ayında 4,5 milyar dolar civarı bir artışa işaret ediyor.
Dış ticaret cephesindeki olumlu gelişmeler ve Google Trends verilerine göre Avrupa ülkelerinde Türkiye’ye olan turistik ilginin toparlanması 22 milyar dolarlık (milli gelirin %3,1’i) cari açık tahminimizi destekliyor.
Serhat Gürleyen, Araştırma Direktörü
Dağlar Özkan, Ekonomist
