Aralık ayı enflasyonu aylık %13,6 ile piyasanın (%8,1) ve İş Yatırım (%9,3) tahminlerinin çok üzerinde geldi. Tarihsel ortalamasının (%0,7) da çok üzerinde gelen veri ile yıllık enflasyon %36,1’e yükseldi. Enerji ve gıdayı hariç tutan çekirdek C enflasyonu aylık %13,2, yıllık %31,9 (Kasım: %17,6) ile çok ciddi bir kötüleşmeye işaret ediyor.
Kur şoku ve uluslararası fiyatlardaki yükselişin etkisi ile aylık %19, yıllık %80 artan üretici fiyatları önümüzdeki aylarda çekirdek ve manşet enflasyondaki yükselişin devam edeceğini söylüyor.
Enflasyondaki yükselişin yaygınlığı korkutucu bir tablo çiziyor. Gıda enflasyonu (%16,0, +4,3yp) tarihsel medyana göre altı kat yukarda. Ulaştırma (%28,5, +4,4yp), ev eşyası (%16,5, +1,4yp), lokanta ve oteller (%9,8, +0,6yp), giyim ve ayakkabı (%7,4, +0,4yp), eğlence ve kültür (%10,2, +0,3yp) fiyatları tarihsel ortalamasına göre 10 kattan daha fazla artıyor.
Çekirdek enflasyon verileri manşet enflasyondaki artışın geçici olmadığını gösteriyor. Mevsimsellikten arındırdığımız serilere göre B endeksi aylık %13,6 (Kasım: %3,2, Ekim: %1,5), C endeksi aylık %13,0 ile (Kasım: %2,8, Ekim: %1,4) korkutucu bir hızla ivmeleniyor. B endeksi enerji, tütün ve işlenmemiş gıda fiyatlarını, C endeksi ise enerji, tütün ve tüm gıda fiyatlarını hariç tutuyor.
Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri alt detayları da enflasyondaki yükselişin sert ve genele yaygın olduğunu teyit ediyor. Mevsimsellikten arındırdığımız verilere göre altın hariç dayanıklı mal fiyatları aylık %29 (Kasım: %4,3, Ekim: %1,2), enerji ve gıda dışı mal fiyatları aylık %19 (Kasım: %3,4, Ekim: %2,3) artıyor. Beklentilerin ve fiyatlama alışkanlıklarının bozulmasıyla hizmet fiyatları aylık %5,3 artarak (Kasım: %2,1, Ekim: %1,1) manşet enflasyondaki bozulmaya katılıyor.
Kamu tarafından yönetilen ve yönlendirilen mallara (elektrik, doğalgaz, akaryakıt ve ulaştırma hizmetleri) yapılan rekor zamlar, kur şokunun gecikmeli etkileri ve beklentilerde bozulmayla yılın ilk aylarında enflasyonun %40’ı geçmesini bekliyoruz. Merkez Bankası’nın Ocak ayı toplantısında ne yapacağını görmek için 2022 sonu için %30’luk enflasyon tahminimizde şimdilik bir değişikliğe gitmiyoruz.
Uygulanmakta olan aşırı genişleyici para ve gelirler politikalarından hızlı bir U dönüşü yapılmazsa, enflasyonun kendiliğinden düşmesini sağlayacak bir neden görmüyoruz. Türkiye kur-enflasyon-ücret sarmalına girmiş durumda ve bu sarmaldan çıkmamız maalesef kolay olmayacak.
Serhat Gürleyen, Araştırma Direktörü
Dağlar Özkan, Ekonomist
