Lansmanından birkaç hafta sonra, OpenAI’nin ChatGPT’si yapay zekada yeni bir küresel yarışı tetikledi. Sohbet robotu, Big Tech, endüstriler ve işin geleceği için on yıl içinde en yıkıcı güçlerden biri olmaya ayarlanan yeni bir üretken yapay zeka dalgasının (metinden görüntülere içerik üreten gelişmiş sistemler) bir parçasıdır. Microsoft arama motoru Bing de dahil olmak üzere bu teknolojiyi ürünlerine eklerken, rakipleri Google ve Baidu benzer araçları piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Bu arada başlık ChatGPT tarafından oluşturuldu.
Peki ChatGPT tam olarak nedir ?
ChatGPT, San Francisco merkezli AI araştırma şirketi OpenAI tarafından geliştirilen bir yapay zeka sohbet robotudur. Kasım 2022’de piyasaya sürülen program, tarihten felsefeye kadar çeşitli konularda sohbetler edebiliyor, herhangi bir sanatçı tarzında şarkı sözleri üretebiliyor ve bilgisayar programlama kodunda düzenlemeler önerebiliyor.
ChatGPT, internetten alıntılanan çok sayıda makale, web sitesi ve sosyal medya gönderisinin yanı sıra OpenAI tarafından işe alınan insan kullanıcılar ile (özellikle İngilizce) gerçek zamanlı konuşmalar konusunda eğitilmiştir. Yazının gramerini ve yapısını taklit etmeyi öğrenir ve sık kullanılan ifadeleri yansıtır.
ChatGPT’nin altında yatan teknolojiye, adının ikinci yarısında, yani Generative Pre-trained Transformer anlamına gelen GPT’de atıfta bulunulmaktadır. Transformatörler, veri dizilerindeki uzun kalıpları bulmak için özel algoritmalardır. Bir dönüştürücü, sadece bir cümledeki bir sonraki kelimeyi değil, aynı zamanda bir paragraftaki bir sonraki cümleyi ve bir yazıdaki bir sonraki paragrafı da tahmin etmeyi öğrenir. Bu, uzun metinler için konu üzerinde kalmasını sağlayan çalışma şeklidir.
Bir transformatör çok büyük miktarda veri gerektirdiğinden, iki aşamada eğitilir: ilk olarak, büyük hacimlerde toplanması daha kolay olan genel veriler üzerinde önceden eğitilir ve ardından, özel görev için uyarlanmış veriler üzerinde ince ayar yapılır. ChatGPT, dilin kurallarını ve yapısını öğrenmek için geniş bir çevrimiçi metin havuzunda önceden eğitildi sonrasında ise bir konuşmanın özelliklerini öğrenmek için diyalog transkriptlerinde ince ayar yapıldı.
Eşzamanlı olarak görüntüler ve altyazılar üzerinde eğitilebilen dönüştürücüler, OpenAI’nin Dall-E 2 ve Stability.ai’nin Stable Difüzyonu gibi görüntü oluşturma yazılım sistemlerinin de temelini oluşturur.
OpenAI, şirketin kâr elde etmesine yardımcı olacak yapay zeka yazılımı oluşturma stratejisinin bir parçası olarak ChatGPT’yi geliştirdi. Ocak ayında, stratejik ortağı Microsoft, OpenAI’ye milyarlarca dolarlık yeni bir yatırım yaptığını açıkladı ve ChatGPT’yi Bing arama uygulamasına ve diğer ürünlerine dahil etmeyi planladığını söyledi.
Hem Microsoft hem de OpenAI, şirketlerin teknolojiyi ürünlerine veya arka uç çözümlerine entegre etmelerine olanak tanıyan bir API veya uygulama programlama arabirimi yayınlamayı planlıyor. Microsoft’un API’si, Azure bulut bilgi işlem platformu aracılığıyla kullanılabilecektir. Her iki şirket de hâlihazırda OpenAI’nin önceki AI teknolojilerini sunuyor.
Rakiplerine baktığımızda, Alphabet’in Google’daki araştırmacıları tarafından 2017’de geliştirilen transformatörler, o zamandan beri düzinelerce teknolojide yaygınlaştı. Google bunları, kullanıcılara arama sorgularına sohbet şeklinde yanıtlar veren yeni deneysel hizmeti Bard’da kullanıyor. Çinli teknoloji devi Baidu, Mart ayına kadar arama motoruna entegre etmek üzere kendi ChatGPT’sini geliştirmek için çalışmalara başladı.
İnsanlar ve işletmeler ChatGPT’yi nasıl kullanıyor?
BuzzFeed ve Sports Illustrated’ın yayıncısı da dahil olmak üzere medya şirketleri, ChatGPT ile testler ve makaleler gibi içerikler üretmeyi planladıklarını duyurdu. Bazı okullar kopya çekmeyi önlemek için ağlarındaki hizmete erişimi engellerken, diğerleri aktif olarak öğrencileri araçları etik bir şekilde kullanmaya teşvik ediyor.
Teknoloji, belirli görevler için profesyonellerle birlikte kullanıldığında bazı durumlarda güçlü olduğunu kanıtlıyor. Geçen yıl Microsoft, programcıların bilgisayar kodu yazmasına ve düzeltmesine yardımcı olmak için OpenAI araçlarını kullanan GitHub Copilot’u piyasaya sürdü. Microsoft, etkinleştirildiği dosyalarda Copilot’un kodun %40’ını oluşturduğunu tahmin ediyor. Şirket geçen yıl OpenAI’nin görüntü oluşturma teknolojisini Bing’e ve grafik tasarım yazılımı Microsoft Designer’a entegre etti.
Dall-E 2 ve avatar oluşturucu Lensa gibi diğer üretken AI teknolojileri, fantastik görüntüler ve illüstrasyonlar üretmek için internet kullanıcıları arasında popüler hale geldi ve bağımsız yazarlar arasında makaleleri için görsel oluşturmak için kullanım buluyor.
Dall-E 2 tarafından yapılan bazı resimler
Salı günü düzenlenen bir etkinlikte Microsoft, Bing yükseltmesinin insanların arama motoruna doğal dilde sorular soracağı ve doğrudan cevaplar ve öneriler üreteceği yeni bir arama türü sağlayacağını söyledi.
Microsoft, viral sohbet robotu ChatGPT’nin arkasındaki teknolojiyi Bing arama motoruna entegre ediyor ve yapay zeka yükseltmesinin Google’ın arama pazarındaki hakimiyetini kırmasına yardımcı olacağını umuyor.
OpenAI’ye milyarlarca dolar yatırım yapan Microsoft, teknolojiyi birçok ürününe entegre ediyor ve teknoloji endüstrisindeki gücü alt üst etme potansiyeline sahip yeni bir yapay zeka destekli yazılım çağı olarak öne sürüyor. Bazı analistler, yapay zeka destekli aramaların, Microsoft’un Bing arama motorunun, pazarın yaklaşık %90’ını kontrol eden Alphabet’in Google’ından pazar payını almasına yardımcı olabileceğini söylüyor.
Güncel olaylarla ilgili soruları yanıtlayamayan ChatGPT’den farklı olarak, güncellenen Bing, arama motorları için özel olarak hazırlanmış daha yeni teknoloji kullanılıyor ancak şu anda herkesin erişimine açık değil. Haber hikayeleri, yemek tarifeleri ve ürün fiyatları gibi en son bilgilere erişebilecek. Ayrıca, ChatGPT’nin bir parçası olmayan başka bir özellik olan, yanıtlarının nereden geldiğini gösteren bağlantılar sunabilecektir.
AI sohbet robotlarının negatif yönleri nelerdir?
AI sohbet botları ve diğer üretken AI programları, tükettikleri verilerin aynalarıdır. Transformatör tabanlı yapay zeka programı başarısızlıklarını tahmin etmek ve kontrol etmek özellikle zordur çünkü programlar o kadar büyük miktarda veriye dayanır ki, geliştiricilerin bu verinin ne içerdiğini kavraması neredeyse imkansızdır.
Örneğin ChatGPT, yüksek kaliteli kaynakları aldığı ve insan eğitmenleriyle sık sık sohbet ettiği konulardaki sorulara bazen doğru yanıt verir. Komplo teorileri gibi internette pek çok yanlış bilgi içeren konularda ve Çince gibi İngilizce olmayan dillerde yanıltıcı veya yanlış şeyler söyleyebiliyor.
Bazı sanatçılar ayrıca, yapay zeka görüntü oluşturucuların sanat eserlerini çaldığını ve geçim kaynaklarını tehdit ettiğini söylerken, yazılım mühendisleri kod oluşturucuların kodlarının büyük parçalarını kopyaladığını söylediler.
Aynı nedenlerle, ChatGPT ve diğer metin oluşturucular ırkçı ve cinsiyetçi çıktılar verebilir. OpenAI, bu aksilikleri sınırlamak için sohbet robotunun çıktılarını sürekli olarak iyileştirmek için insanları kullandığını söylüyor. Ayrıca, ChatGPT’nin yanıtlarını kısıtlamak ve siyasi açıdan tartışmalı veya hoş olmayan konulardan kaçınmak için içerik denetleme filtreleri kullanılıyor.
Bazı yapay zeka analistleri, üretici yapay zeka ile ilgili hala potansiyel sorunlar olduğu konusunda uyarıyor. Örneğin, ChatGPT’nin çalıştırılması pahalı ve yavaş olabilir ve bazen uydurma gerçekler içeren yanıtlar ürettiğini söylediler.
Hem OpenAI hem de Microsoft’un, Bing’in tehlikeli veya rahatsız edici içerik üretmemesini sağlamak için önlemler almaya çalışarak, teknolojiyi nasıl kullanıma sundukları konusunda temkinli bir yaklaşım sergilediklerini söyledi.
Microsoft’un OpenAI ile ilişkisi nedir?
Microsoft, OpenAI’nin en büyük yatırımcısıdır ve teknolojilerine münhasıran lisans vermektedir. En son anlaşmaya aşina olan kişilere göre teknoloji devi, 2019’da AI girişimine 1 milyar dolar, 2021’de açıklanmayan bir miktar ve Ocak ayında 10 milyar dolara kadar ek bir miktar yatırım yaptı. Anlaşma kapsamında Microsoft, yeni ürünler oluşturmak veya mevcut ürünleri geliştirmek için OpenAI’nin GPT-3 ve ChatGPT dahil olmak üzere diğer yapay zeka botlarını kullanabiliyor. Buda Microsoft’u OpenAI dışında bu teknolojiler için API sağlayabilen tek şirket yapıyor.
OpenAI, görüntü oluşturma teknolojisi Dall-E 2’yi geçen yıl halka sunduğundan beri sektör, üretken yapay zekanın olanakları hakkında çalkalanıyor. Dall-E 2, “Çiçek tarlasında dans eden bir robot çizin” gibi basit istemlere dayalı olarak orijinal görüntüler oluşturabilir. ChatGPT ise Kasım ayında piyasaya sürüldü. O zamandan beri milyonlarca insan bunu makaleler, satış konuşmaları ve şiirler oluşturmak için kullandı.
Araçların popülaritesi, uzun süredir yapay zeka teknolojisinin ön saflarında yer alan Google’a buna ayak uydurması için baskı yaptı.
Geçtiğimiz haftanın başlarında Google, kendi yapay zeka hizmetini bir dizi test cihazına sunduğunu ve önümüzdeki haftalarda daha geniş bir sunum planladığını duyurmuştu. Google ana şirketi Alphabet’in CEO’su Sundar Pichai, Pazartesi günü yayınlanan bir blog yazısında, Bard adlı yeni deneysel hizmetin, kullanıcılar tarafından sorulan sorulara web’den alınan bilgilere dayanarak yanıtlar ürettiğini söyledi.
Çinli internet devi Baidu’nun hisseleri, yapay zekalı bir sohbet robotu başlatma planlarını doğrulayınca Salı günü Hong Kong’da yükseldi. Baidu, Mart ayında Ernie Bot adlı yapay zeka sohbet robotunu başlatmayı beklediğini söyledi.
Salı günü Microsoft, Bing’in ünlü Meksikalı sanatçıların kısa biyografilerini çıkarma, yeni televizyonların özelliklerini karşılaştırma ve bir ailenin haftalık akşam yemeği menüsünü oluşturma konusundaki yeni yeteneğini gösterdi.
İnsanlar, Microsoft’un Edge web tarayıcısına bir Bing entegrasyonu kullanarak, ilk yanıtları iyileştirmek için arama motoruyla sohbet edebilir. Örneğin önerilen bir menüyü alıp malzemeler için bir alışveriş listesi oluşturabilir.
Arama motoru, yanıtlarını oluşturan bilgi kaynaklarına atıfta bulunuyor. Bu alıntı yeteneği, ChatGPT’ye göre bir gelişme olsa ve insanlara yanıtların nereden geldiği konusunda daha iyi bir fikir verse de, telif hakkı ve bu yeni arama modelinin web trafiği üzerindeki etkisi hakkında soru işaretleri uyandırabilir.
Pazar lideri bu alanda neler yapıyor?
Microsoft’un yanı sıra Çarşamba günü Googl’da bir sunum yaptı. Alphabet Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ChatGPT’deki gibi bir teknolojiyi, bakılması gereken en iyi takımyıldızların ne olduğu gibi tek bir doğru yanıtı olmayan karmaşık sorgulara daha uzun metinsel yanıtlar vermek için arama sonuçlarına dahil etmeyi planladığını söyledi. Şirket, Google’ın yapay zekanın sağladığı yanıtların kalitesinden emin olduğunda bu özelliğin kullanıma sunulacağını söyledi.
Google Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Bard adlı ChatGPT benzeri yeni bir yapay zeka hizmetini, önümüzdeki haftalarda daha geniş bir halka lansmanla birlikte belirli bir test kullanıcı grubuna sunacağını söylemişti. Yeni deneysel hizmet, web’den alınan bilgilere dayalı olarak kullanıcılar tarafından yöneltilen sorulara metinsel yanıtlar üretiyor. Bard, ChatGPT’nin ilk sürümünün aksine, gerçek dünyadaki bilgilere Google Arama aracılığıyla erişebilir.
Google’ın Çarşamba günü duyurduğu bir diğer özellik, kullanıcıların, Google’ın Android işletim sistemini kullanıyorlarsa, arama motorunu telefonlarında baktıkları resimlere ve videolara dayalı olarak sorgulama yeteneklerini genişleterek, bir kullanıcının örneğin yerel bir yer işaretini belirlemesine olanak tanıyacak.
Şirket ayrıca, Google Haritalar kullanıcılarının, yapay zeka tarafından sıradan iki boyutlu fotoğraflardan tahmin edilen, bir restoranın içi gibi, destinasyonların üç boyutlu temsillerini keşfetmelerine olanak tanıyan bir özelliği kullanıma sunduğunu da söyledi. Ayrıca, kullanıcıların telefonlarını yakındaki bölgeye doğrultarak yerel işletmeler için haritalarda arama yapmalarına olanak tanıyan bir özelliğin kullanılabilirliğini genişlettiğini söyledi. Ancak bu özellik zaten vardı ve diğer açıklanan özelliklerinde yatırımcıların beklentilerinin altında kalması ile birlikte Googl hisseleri Çarşamba günü %7.68 oranında düşüş yaşadı.
Şirket, Bard’ın halka arzı için kesin bir tarih vermeyi reddetti, ancak şirketin doğru bilgi verdiğinden emin olmak için testler yaptığını söyledi. Bay Raghavan, “Bizim için asıl engel, kaliteyi olmasını istediğimiz seviyeye ulaşmaktır,” dedi.
Google yöneticilerine göre bunun nedeni kısmen, şirketin ChatGPT gibi kullanıcı sorgularına yanıt olarak bazen yanlış bilgi veya saçma sapan bilgiler verebilen araçları kullanıma sunma konusundaki isteksizliği. Şirket ayrıca kendi yapay zeka kullanımını denetlemek için araştırmacılar, düzenleyiciler ve kendi çalışanları tarafından inceleme altında.
Google’ın yeni Bard sistemi, Pazartesi günü şirketin verdiği yanıtlardan bir örnekte James Webb Uzay Teleskobu’nun Güneş Sistemi dışındaki bir öte gezegenin “ilk fotoğraflarını” çektiğini iddia ettiğinde tamamen yanlış bir sonuç sundu. Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, web sitesinde, bir öte gezegenin ilk görüntülerinin 2004 gibi erken bir tarihte farklı bir teleskop tarafından çekildiğini söylüyor.
Google Çarşamba günü, geçmişte olduğu gibi, örneğin arama motorunun bağlantılar ve parçacıklar aracılığıyla yanıt verse bile doğal dildeki sorguları anlamasına yardımcı olarak yapay zekayı zaten arama sonuçlarına dahil ettiğini vurguladı.
Piyasa neyi fiyatlıyor?
Aşağıda Alphabet’in çeyreklik bilançosunun görselleştirilmiş sade bir resmi bulunmaktadır. Bu görselden yola çıkarak basit bir matematiksel hesaplama yapmamız gerekirse temelde 3 senaryo oluşturdum. Görselde arama motorundan gelen gelir 40.7$ milyar olarak gözüküyor ve Google’ın Pazar payının %93 olduğunu biliyoruz. İlk senaryo da Google %1 Pazar payı ve %1 margin kaybediyor. İkinci senaryoda her ikisinden de %2 ve son olarak %5 Pazar payı ve %3 margin kaybediyor. Yukarıdaki tabloda görülebileceği üzere yaşanılan senaryolarda %1’lik bir kayıp bile net karda %5’e yakın bir düşüşe sebep oluyor. Burada piyasa, Google artık kullanılmayacaktan ziyade tekel haline gelen pazarda rekabetin artmasıyla karlılık açısından ciddi yaralar alabilme ihtimalini fiyatlıyor nitekim rakamlarda haksız olmadıklarını gösteriyor. Bu senaryoların üretilmesindeki temel sebep Google’ın Apple gibi kendini Premium ürün segmentine sokan bir yapısının olmaması. Apple, pazara yeni rakipler gelse dahi kendi sadık bir müşteri portföyü ve kendisini rakiplerinden ayıran bir ürüne sahipken Google yeni gelecek olan rakipler karşısında savunmasız. Gelecekte Google’ın Pazar payının ne olacağını şimdiden kestirmek zor. Artan rekabetin Google için bir tehdit oluşturduğuysa açık bir gerçek.
Özetlemek gerekirse
Arama motoru sektörü muazzam gelirleri olan bir sektör olmakla beraber neredeyse tek bir firmanın tekeline girmiş durumda. Microsoft ise cebinde yeterince parası olan bir teknoloji devi ve pastadan kendi payını almak için harekete geçmiş durumda. Yapılan açıklamalara bakıldığında Microsoft OpenAI ile birlikte şu anda rakiplerinin çok önünde. Özellikle ChatGPT’nin herkes tarafından kullanılabilir olması ve yeteneklerini görebiliyor olmamız bunun bir kanıtı. Ancak tüketici alışkanlıklarının ne kadar bir hızla değişebileceği ve Google’ın ne kadar süre teknolojik olarak geride kalacağı bir soru işareti. Kesin olan ise tek bir şey var, sektör çok hızlı bir şekilde yön değiştiriyor ve zarlar tekrar atılıyor.
