Kamunun doğalgaz faturalarını üstlenmesiyle Mayıs ayı tüketici enflasyonu aylık %0 (Nisan: %2,4) geldi. Açıklanan oran İş Yatırım (%-0,2) ve piyasa (%0,1) tahminlerine yakın. Yıllık enflasyon ise 4,1 yüzde puan düşerek %39,6 seviyesine geriledi. İTO verilerine göre ise İstanbul enflasyonu aylık %1,7, yıllık %56 seviyesinde açıklanmıştı.
Aylık enflasyondaki dramatik düşüş kamunun Mayıs ayı doğalgaz faturalarını tamamen karşılamasından, böylece tüketicilerin herhangi bir ücret ödememesinden kaynaklanıyor. Dolayısıyla tüketici fiyat endeksi içinde %14 ağırlığa sahip konut harcamaları grubunda aylık fiyat değişimi %-13,8, doğalgaz kaleminde %-100 oluyor. Sübvansiyon etkisini hariç tuttuğumuzda manşet enflasyonun %2,9 seviyesinde, yani son 6 aylık ortalamasına yakın olduğunu görüyoruz.
Konut dışındaki harcama grupları arasında belirgin bir ayrışma söz konusu. Giyim (%9,9), lokanta-oteller (%7,1), eğitim (%5,1) ve eğlence-kültür (%3,6) kalemlerinde tarihsel ortalamanın 2 ila 8 katı arası çok yüksek bir aylık enflasyon görülüyor. Şu ana kadar uygulanan gevşek para politikası ücretli kesimin kredi kartı ile aldığı mal ve hizmetlerde talebi ve enflasyonu besliyor. Seçimlerin ardından politika değişimi ihtimaliyle tüketimin öne çekildiği ve turist talebinin güçlü olduğuna yönelik gözlemlerimiz bu veriler iyi uyumlu.
Bazı alt kalemlerde iyi haberler var. Gıda (%0,7) ve ev eşyası (%1,0) enflasyonu son 5 yıllık ortalamasının bir miktar üzerinde olsa da önceki aya göre hafifliyor. Genel eğilime dair fikir veren “çeşitli mal ve hizmetler” (%1,8) enflasyonu tarihsel ortalamasının altına iniyor.
Ulaştırma kalemi (%1,9) son 5 yıllık ortalamasının altına düşse de alt kalemlerde karışık gelişmeler var: (i) güçlü talep ve kur artışı ile desteklenen motorlu araç fiyatları (%6,4) ve (ii) petrol fiyatlarındaki gerileme ile düşen yakıt fiyatları (%-6,2) fiyatları aksi yönlerde hareket ediyor.
Bu karışık tabloda çekirdek enflasyon göstergelerini incelemek gerekiyor. Maalesef manşet enflasyondaki iyileşmenin aksine çekirdek enflasyon cephesinde belirgin bir kötüleşme görüyoruz. Mevsimsellikten arındırdığımız serilere göre C endeksi aylık %4,1 (Nisan: %3,0, Mart: %2,3), B endeksi %3,5 (Nisan: %2,6, Mart: %2,3) yükseliyor. B endeksi enerji, tütün ve işlenmemiş gıda fiyatlarını, C endeksi ise enerji, tütün ve tüm gıda fiyatlarını hariç tutuyor.
Diğer özel kapsamlı TÜFE göstergeleri de enflasyonda ilave bozulmaya işaret ediyor. Mevsimsellikten arındırdığımız verilere göre altın hariç dayanıklı mallar %3,7 (Nisan: %2,9, Mart: %1,9), enerji ve gıda dışı mallar %3,3 (Nisan: %2,0, Mart: %1,4), hizmetler %4,5 (Nisan: %3,9, Mart: %3,1) aylık fiyat artışı kaydediyor. Aylık kira enflasyonu deprem kaynaklı göç hareketinin de etkisiyle %5,0 yükselerek (Nisan: %4,6, Mart: %4,9) enflasyondaki yükselişi destekliyor.
Mevsimsellikten arındırılmış çekirdek serilerdeki genel eğilim aylık %3,0 bandında bir katılaşmaya işaret ediyor. Haziran ayında tüketicilere doğalgaz sübvansiyonu 25m3 altındaki tüketim ile sınırlanacak. Dolayısıyla (i) enflasyonda doğalgaz kaynaklı düşüşün kısmen telafisi ve (ii) uzun süredir baskılandıktan sonra geçtiğimiz haftalarda yaşanan kur artışı Haziran ayından aylık enflasyonu genel eğilimin üzerine taşıyacaktır. %20 civarında beklediğimiz asgari ücret artışının enflasyonist etkileri daha çok Temmuz verisine yansıyacak.
Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’nin açıklanması ve yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in geleneksel ekonomi politikalarına dönüşe yönelik açıklamalarının ardından (kötüleşen çekirdek enflasyon eğilimine rağmen) 2023 yılsonu tüketici enflasyonu tahminimizi %47’den %42’ye, 2024 yılsonu enflasyon tahminimizi %32’den %27’ye çekiyoruz. İlave aşağı yönlü güncelleme TCMB’nin uygulayacağı faiz politikasına göre şekillenecek. Uzun zaman sonra ilk defa enflasyon cephesinde bizi iyimserliğe teşvik eden gelişmeler yaşanıyor.
Dağlar Özkan, Ekonomist