Ocak ayında tüketici enflasyonu aylık %6,7 (Aralık %2,9) ile piyasanın ortalama beklentisinin (%6,5) ve İş Yatırım tahmininin (%6,3) üzerinde, İTO İstanbul enflasyonuna (%6,7) paralel geldi. Yıllık enflasyon ise 0,1 yüzde puan artış ile %64,9 seviyesine yükseldi.
Doğalgaz tüketici sübvansiyonunun artan tüketim ile devreden çıkmasının aylık enflasyon etkisini +0,3 yüzde puan olarak hesaplıyoruz. Hesaplama yöntemi kaynaklı bu katkıyı hariç tutuğumuzda manşet enflasyon %6,4’e geriliyor. Ocak ayında havaların hızlı soğuması sebebiyle daha yüksek bir etki bekliyorduk.
Enflasyon eğiliminde ücret zamları kaynaklı bir bozulma söz konusu ve %49 asgari ücret artışının fiyatlara geçişi beklediğimizden daha hızlı ve daha sert gerçekleşiyor. Yıl geçişinde otomatik fiyat ayarlamaları ve akaryakıt fiyatlarının kur ve uluslararası petrol fiyatındaki artışa paralel yükselişi de enflasyonu besliyor.
Tahminimiz ve gerçekleşme arasındaki fark sağlık (%17,7), lokanta-otel (%12,2), eğlence (%9,1) ve mobilya-ev eşyası (%7,3) gibi madde sepetinde ağırlığı daha küçük olan tüketim gruplarından kaynaklanıyor. Bu gruplar içerisinde özellikle laboratuvar analizi (%28,6), dişçilik (%25,8), hastane (%22,7), veterinerlik (%31,9), fotoğraf çekimi (%25,0), kültür hizmetleri (%17,7) ve otel (%10,5) gibi hizmetlerde enflasyonun bir hayli yükseldiği görülüyor.
Konut (%7,4), ulaştırma (%6,5) ve gıda (%5,2) gibi ağırlığı yüksek gruplarda aylık enflasyon tahminlerimize yakın ya da daha düşük. Gıda rakamı Bilgi Üniversitesi CEFIS online gıda fiyatları endeksi (%6,2) ve Türk-İş mutfak enflasyonu (%4,7) arasında geliyor.
Enflasyon genel eğiliminde ücret şoku kaynaklı bozulmayı çekirdek enflasyon göstergelerinde görebiliyoruz. LOESS yöntemine göre mevsimsellikten arındırdığımız çekirdek göstergelerden C endeksi aylık %7,2 (Aralık %2,5, Kasım %2,3), B endeksi %6,5 (Aralık %2,5, Kasım %2,8) seviyesine yükseliyor. B endeksi enerji, tütün ve işlenmemiş gıda fiyatlarını, C endeksi ise enerji, tütün ve tüm gıda fiyatlarını hariç tutuyor. Aynı mevsimsel düzeltmeyi manşet enflasyona uyguladığımızda %6,2’ye (Aralık %3,0, Kasım %3,4) yükseldiğini görüyoruz.
Enflasyondaki bozulma hem mal hem hizmetleri ilgilendiriyor ancak hizmetlerde çok daha yüksek rakamlar görüyoruz. Mevsimsellikten arındırdığımız serilere göre aylık enflasyon gıda ve enerji hariç mallarda %4,0’e (Aralık %1,9, Kasım: %2,3), dayanıklı mallarda %4,9’a (Aralık %2,1, Kasım %1,2), hizmetlerde ise %10,8’e (Aralık %2,9, Kasım %3,1) yükseliyor. Kira enflasyonu aylık %10,8 ile (Aralık %4,8, Kasım %5,9) 2003 bazlı enflasyon serisinde rekor kırıyor.
Enflasyon verisindeki bu olumsuz tablo fiyatlama davranışlarını düzeltmenin zaman alacağını gösteriyor. Ücret şoku ve genişleyici maliye politikası ikilisine karşın sıkı para politikası kısa vadede yetersiz kalıyor. Enflasyondaki bozulmanın kalıcılaşması ihtimaline karşın TCMB’nin yerel seçimlerin ardından ilave faiz artışına gitmesi gerekebilir.
Şubat-Mart-Nisan aylarında enflasyonun %3,5-%4,0 bandında seyredeceğini düşünüyoruz. Ücret şokunun etkilerinin devreden çıkması ve yerel seçimlerin ardından ilave sıkılaşma ile aylık enflasyonun Mayıs ayından itibaren %2,5 civarında seyretmesine bekleriz.
Beklentimizden yüksek Ocak ayı enflasyonu ve yerel seçimlerin ardından elektrik zammı beklentimiz sebebiyle yılsonu enflasyon tahminimizi %42’den %43’e çekiyoruz. Bu oran yılın ikinci yarısında asgari ücrete zam yapılmadığını, bankalararası piyasada likidite fazlasının sterilizasyonla eritildiğini ve faiz indirimlerinin 2024 son çeyreğinden önce başlamadığını varsayıyor.
Dağlar Özkan, Ekonomist